Common juniper Juniperus communis L. formations occurring on oligotrophic sandy substrates in central European lowlands are of high ecological value, but although once widespread, they have disappeared over most of Europe. In suboceanic areas of Central Europe, the Vaccinio−Juniperetum communis Passarge & G. Hofmann 1968 association is recognized. In addition, the Helichryso−Juniperetum association was published by Barkman as its subcontinental vicariant, occurring in central and north−eastern parts of Poland. However, according to the International Code of Phytosociological Nomenclature – ICPN, the vicariant was not valid due to insufficient phytosociological documentation. In Poland, common juniper shrub patches are usually recognized as a plant community with Juniperus communis. The phytosociological classification of plant communities in Europe identifies the Vaccinio−Juniperion communis Passarge in Passarge et G. Hofmann 1968 alliance, containing European lowland juniper scrub communities. Lowland juniper patches are protected as Natura 2000 habitat type 5130. However, the subcontinental vicariant does not have a valid phytosociological indicator. This article’s aims are to document new patches of subcontinental juniper scrub, validate the Helichryso−Juniperetum association identified by Barkman, describe the internal variation of the syntaxon, and provide an overview of the distribution of juniper scrub and its dynamics in central and north−eastern Poland. To accomplish these objectives, study sites were established in the Nowa Warszawa Forest (NWF), located on the edge of Warsaw, and in the Niepust range in Kampinos National Park (KNP). Fieldwork was conducted in 2021. Juniper scrub was documented with 17 relevés. The old association name was not considered applicable due to the low frequency of Helichrysum arenarium and its absence in the designated type. Thus, Solidagini virgaureae−Juniperetum communis was instead typified. The diagnostic value of species differential at the association level was reviewed by comparing species frequencies with the synoptic table of Vaccinio−Juniperetum from Mecklenburg−Vonpommerns. Two new subassociations and a third provisional subassociation were distinguished and typified. The S−J cladonietosum mitis is characterised by a large share of grassland species, higher than in the S−J typicum. The provisional S−J molinietosum caeruleae is characterised by the presence of Molinia caerulea. The large number of species differential at the association level within the subassociations indicates that they all belong to Solidagini virgaureae−Juniperetum communis. In our opinion, they should be included in the 5130 Natura 2000 habitat type. Juniper scrub formations are rapidly declining in central and north−eastern Poland. Their active conservation has already started in the Ciosny nature reserve and KNP.

Adamowski., W., Kwiatkowska-Falińska, A., Sondej, I., Wołkowycki, D., 2010. Haćki i Jelonka – ślady historycznych i współczesnych przekształceń roślinności przedpola Puszczy Białowieskiej. In: A. Obidziński, ed. Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno--Wschodniej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Botaniczne – Zarząd Główny, pp. 237-249.
Barkman, J.J., 1990. A tentative typology of European scrub and forest communities based on vegetation texture and structure. Vegetatio, 86: 131-141.
Barkman, J.J., 1985a. Geographical variation in associations of juniper scrub in the central European plain. Vegetatio, 59 (1/3): 67-71.
Barkman, J.J., 1985b. Geographical variation in associations of juniper scrub in the central European plain. In:
R. Neuhäusl, H. Dierschke, J.J. Barkman, eds. Chorological phenomena in plant communities. Dortrecht, Boston, Lancaster: Dr. W. Junk Publishers, Kluwer Academic Publishers Group, pp. 67-71.
Barkman, J.J., Doing, H., Segal, S., 1964. Kritische Bemerkungenund Vorschlägezurquantitativen Vegetationsanalyse. Acta Botanica Neerlandica, 13: 394-419. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1438-8677.1964.tb00164.x.
Barkman, J.J., de Vries, B.W.L., 1993. Check-list of fungi recorded in the juniper brushwood on the abandoned farmland in the Jelonka Reserve during 1971-1977 yrs. Phytocoenosis 5 Suppementum Cartographiae Geobotanicae, 3: 131-139.
Berg, C., Dengler, J., Abdank, A., 2001. Die Pflanzengesellschaften Mecklenburg-Vorpommerns und ihre Gefährdung – Tabellenband. Jena: Weissdorn-Verlag, 341 pp.
Berg, C., Dengler, J., Abdank, A., Isermann, M., 2004. Die Pflanzengesellschaften Mecklenburg-Vorpommerns und ihre Gefährdung – Textband. Jena: Weissdorn-Verlag, 568 pp.
Bergmeier, E., 2020. Die Vegetation Deutschlands – eine vergleichende Übersicht der Klassen, Ordnungen und Verbände auf Grundlage der EuroVegChecklist. Tuexenia, 40: 19-32. DOI: https://doi.org/10.14471/2020.40.024.
Bobiński, J., 1974. Jałowiec pospolity i jego rola w lesie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 82 pp.
Bobiński, J., 1969. Jałowiec pospolity (Juniperus communis L.) i jego rola hodowlana w Kampinoskim Parku Narodowym. Sylwan, 5: 49-59.
Bobiński, J., 1959. O masowym niszczeniu jałowca. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 15 (5).
Bobiński, J., 1987. Przyroda, jej zagrożenie i ochrona w Puszczy Kampinoskiej. Rocznik Mazowiecki, 9: 55-76.
Broome, A., Long, D., Ward, L.K., Park, K.J., 2017. Promoting natural regeneration for the restoration of Juniperus communis: a synthesis of knowledge and evidence for conservation practitioners. Applied Vegetation Science, 20: 397-409. DOI: https://doi.org/10.1111/avsc.12303.
Brzeg, A., Wojterska, M., 2001. Zespoły roślinne Wielkopolski, ich stan poznania i zagrożenie. In: M. Wojterska, ed. Szata roślinna Wielkopolski i Pojezierza Południowopomorskiego, Przewodnik sesji terenowych 52. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego 24-28 września 2001, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, pp. 39-110.
Cedro, A., Wróbel, M., Jurzyk, S., 2007. Dendrochronological studies of Juniperus communis dying out population in the ‘Jałowce’ reserve (Pomerania). Dendrobiology, 58: 17-24.
Chętnik, A., 1928. Jałowiec w życiu, obrzędach i wierzeniach Kurpiów. Ziemia, 17: 269-274.
Chojnacka, J., Cyzman, W., Nienartowicz, A., Deptuła, M., 2010. Variability of the structure and directions in the development of heaths and psammophilous grasslands within the artillery range near the city of Toruń. Ecological Questions, 12: 89-129. DOI: https://doi.org/10.12775/v10090-010-0006-z.
Chojnacki, J., 1991. Zróżnicowanie przestrzenne roślinności Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo UW, 227 pp.
Chojnacki, J., Kozłowska, A., 2010. Główne typy roślinności. In: M. Luniak, ed. Przyroda Bielan Warszawskich. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, pp. 99-115.
Cieśliński, S., 1979. Udział oraz rola diagnostyczna porostów naziemnych w zbiorowiskach roślin naczyniowych Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 252 pp.
Clifton, S.J., Ward, L.W., Ranner, D.S., 1997. The status of Juniper Juniperus communis L. in north-east England. Biological Conservation, 79: 67-77. DOI: https://doi.org/10.1016/S0006-3207(96)00101-2.
Deák, B., Valkó, O., Török, P., Végvári, Zs., Hartel, T., Schmotzer, A., Kapocsi, I., Tóthmérész, B., 2014. Grassland fires in Hungary – A problem or a potential alternative management tool? Applied Ecology and Environmental Research, 12: 267-283. DOI: http://dx.doi.org/10.15666/aeer/1201_267283.
De Frenne, P., Gruwez, R., Hommel, P.W.F.M., De Schrijver, A., Huiskes, R.P.J, de Waal, R.W., Vangansbeke, P., Verheyen, K., 2020. Effects of heathland management on seedling recruitment of common juniper (Juniperus communis). Plant Ecology and Evolution, 153 (2): 188-198. DOI: https://doi.org/10.5091/plecevo.2020.1656.
Dengler, J., Chytrý, M., Ewald, J., 2008. Phytosociology. In: S.E. Jřrgensen, B.D. Fath, eds. General Ecology. Vol. 4 of Encyclopedia of Ecology. Oxford: Elsevier, pp. 2769-2779. DOI: https://doi.org/10.1016/B978-008045405-4.00533-4.
Diotte, M., Bergeron, Y., 1989. Fire and the distribution of Juniperus communis L. in the boreal forest of Quebec, Canada. Journal of Biogeography, 16: 91-96. DOI: https://doi.org/10.2307/2845314.
European Commission, 2016. European Red List of habitats, Terrestrial habitat fact sheets, F. Heathland and Scrub, F3.1a Lowland to montane temperate and submediterranean Juniperus scrub. Available from: https://forum.eionet.europa.eu/european-red-list-habitats/library/terrestrial-habitats/f.-heathland-and-scrub/f3.1a-lowland-montane-temperate-and-submediterranean-juniperus-scrub [accessed: 16.11.2022].
European Commission DG Environment, 2013. Interpretation Manual of European Union Habitats-EUR28. Nature ENV 2013, B.3. Available from: https://ec.europa.eu/environment/nature/legislation/habitatsdirective/docs/Int_Manual_EU28.pdf [accessed: 22.04.2022].
Faliński, J.B., 1998. Dioecious woody pioneer species (Juniperus communis, Populus tremula, Salix sp. div.) in the secondary succession and regeneration. Phytocoenosis Supplementum Cartographiae Geobotanicae, 8: 1-159.
Faliński, J.B., Cieśliński, S., Czyżewska, K., 1993. Dynamic-floristic atlas of Jelonka. Warszawa-Białowieża: Białowieska Stacja Geobotaniczna UW, 139 pp.
Fałtynowicz, W., Kossowska, M., 2016. The lichens of Poland. A fourth checklist. Acta Botanica Silesiaca Monographiae, 8: 1-122.
Ferchmin, M., 2010. Szata roślinna wydm i bagien Puszczy Kampinoskiej. In: A. Obidziński A., ed. Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Botaniczne – Zarząd Główny, pp. 57-66.
García, D., Zamora, R., Hódar, J.A., Gómez, J.M., 1999. Age structure of Juniperus communis L. in the Iberian peninsula: Conservation of remnant populations in Mediterranean mountains. Biological Conservation, 87 (2): 215-220. DOI: https://doi.org/10.1016/S0006-3207(98)00059-7.
GDOŚ, 2015. Czynna ochrona rezerwatu Ciosny. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Available from: http://ochronaprzyrody.gdos.gov.pl/zakonczono-dzialania-ochronne-w-rezerwacie-ciosny [accessed: 19.05.2022].
Hammer, Ř., Harper, D.A.T., Ryan, P.D., 2001. PAST: Paleontological statistics software package for education and data analysis. Paleontologia Electronica, 4 (1): 1-9.
Heinken, T., 2008. Synopsis der Pflanzengesellschaften Deutschlands Heft 10 Vaccinio-Piceetea (H7) Beerstrauch-Nadelwälder Teil 1: Dicrano-Pinion Sand- und Silikat-Kiefernwälder, Göttingen: Der Floristisch-soziologischen Arbeitsgemeinschaft e.V., 88 pp.
Hill, M.O., Bell, N., Bruggeman-Nannenga, M.A., Brugués, M., Cano, M.J., Enroth, J., Flatberg, K.I., Frahm, J.P., Gallego, M.T., Garilleti, R., Guerra, J., Hedenäs, L., Holyoak, D.T., Hyvönen, J., Ignatov, M.S., Lara, F., Mazimpaka, V., Munoz, J., Söderström, L., 2006. An annotated checklist of the mosses of Europe and Macaronesia. Journal of Bryology, 28: 198-267. DOI: https://doi.org/10.1179/174328206X119998.
Index Fungorum, 2022. Cladonia mitis Sandst. Available from: http://www.indexfungorum.org [accessed: 09.11.2022].
Kącki, Z., Czarniecka, M., Swacha, G., 2013. Statistical determination of diagnostic, constant and dominant species of the higher vegetation units of Poland. Monographiae Botanicae, 103: 7-267, DOI: https://doi.org/10.5586/mb.2013.001.
Kobendza, R., 1930. Stosunki fitosocjologiczne Puszczy Kampinoskiej. Planta Polonica, 2: 1-200.
Kobendza, J., Kobendza, R., 1958. Rozwiewane wydmy Puszczy Kampinoskiej. In: R. Galon, ed. Wydmy śródlądowe Polski. Warszawa: Polskie Towarzystwo Geograficzne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 95-170.
Kucharski, L., Kurzac, M., 2002. Ochrona jałowca pospolitego Juniperus communis L. w rezerwacie „Ciosny” koło Łodzi. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 21: 15-28.
Lukash, O., Buzunko, P., Kyriienko, S., Sliuta, A., 2017. Juniperus communis L. at the southern limit of its distribution in Eastern Polesie. Ecological Questions, 25: 41-49. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/EQ.2017.004.
Łaska, G., 2015. Evaluation of current status, threats and means of protection of heaths Arctostaphylo-Callunetum R.Tx. et Prsg 1940 in the Czerwony Bór (NE Poland). Ecological Questions, 21: 17-23. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/EQ.2015.003.
Łuczaj, Ł., 1994. Development of forest edge scrub communities in the Bialowieża Forest in north-eastern Poland. Fragmenta Floristica et Geobotanica, 39 (2): 589-604.
Majchrowska, A., 2013. Abandonment of agricultural land in central Poland and its ecological role. Ekológia (Bratislava), 32 (3): 320-327. DOI: https://doi.org/10.2478/eko-2013-0028.
Markowski, R., Fałtynowicz, W., 1984. Pomnikowe jałowce w Pobłociu na Pojezierzu Kaszubskim. Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 40 (4): 56-60.
Marozas, V., Racinskas, J., Bartkevicius, E., 2007. Dynamics of ground vegetation after surface fires in hemiboreal Pinus sylvestris forests. Forest Ecology and Management, 250 (1-2): 47-55. DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2007.03.008.
Matuszkiewicz, J.M., Kowalska, A., Solon, J., Degórski, M., Kozłowska, A., Roo-Zielińska, E., Zawiska, I., Wolski, J., 2013. Long term evolution models of post-agricultural forests. Prace Geograficzne, 240: 7-313.
Matuszkiewicz, W., 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski (synteza). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 537 pp.
Mirek, Z., Piękoś-Mirkowa, H., Zając, A., Zając, M., 2020. Vascular plants of Poland, An annotated checklist. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Science, 526 pp.
Mucina, L., Bültmann, H., Dierßen, K., Theurillat, J-P., Raus T., Čarni, A., Šumberová, K., Willner, W., Dengler, J., García, R.G., Chytrý, M., Hájek, M., Pietro, Di R., Iakushenko, D., Pallas, J., Daniëls, F.J.A., Bergmeier, E., Guerra A.S., Ermakov, N., Valachovič, M., Schaminée, J.H.J., Lysenko, T., Didukh, Y.P., Pignatti, S., Rodwell, J.S., Capelo, J., Weber, H.E., Solomeshch A., Dimopoulos, P., Aguiar, C., Hennekens, S.M., Tichý, L., 2016. Vegetation of Europe: hierarchical floristic classification system of vascular plant, bryophyte, lichen, and algal communities. Applied Vegetation Science, 19: 3-262. DOI: https://doi.org/10.1111/avsc.12257.
Mycobank, 2022. Cladonia mitis Sandst. Available from: https://www.mycobank.org [accessed: 09.11.2022].
Myllys, L., Stenroos, S., Thell, A., Ahti, T., 2003. Phylogeny of bipolar Cladonia arbuscula and Cladonia mitis (Lecanorales, Euascomycetes). Molecular Phylogenetics and Evolution, 27 (1): 58-69. DOI: https://doi.org/10.1016/S1055-7903(02)00398-6.
Otręba, A., Ferchmin, M., Kębłowska, A., Kloss, M., Michalska-Hejduk, D., 2010. Ochrona flory i roślinności w Kampinoskim Parku Narodowym. In: A. Obidziński, ed. Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Bota-niczne – Zarząd Główny, pp. 67-91.
Passarge, H., Hofmann, G., 1968. Pflanzengesellschaften des nordostdeutschen Flachlandes II. Pflanzensoziologie 16. Jena: Gustav Fischer Verlag, 298 pp.
Pepłowska-Marczak, D., 2016. Wpływ zabiegów ochrony czynnej na liczebność i rozmieszczenie lelka Caprimulgus europaeus na wrzosowisku w Kampinoskim Parku Narodowym. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 18, 49A (4): 79-90.
Perzanowska, J., 2012. 5130 Zarośla jałowca pospolitego w murawach nawapiennych lub na wrzosowiskach. In: W. Mróz, ed. Monitoring Siedlisk Przyrodniczych Przewodnik metodyczny, część druga, Warszawa: Biblioteka Monitoringu Środowiska, pp. 268-281.
Plieninger, T., Draux, H., Fagerholm, N., Bieling, C., Bürgi, M., Kizos, T., Kuemmerle, T., Primdahl, J., Verburg, P.H., 2016. The driving forces of landscape change in Europe: A systematic review of the evidence. Land Use Policy, 57: 204-214. DOI: https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2016.04.040.
Podani, J., 2006. Braun-Blanquet’s legacy and data analysis in vegetation science. Journal of Vegetation Science, 17: 113-117. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1654-1103.2006.tb02429.x.
Quevedo, L., Rodrigo, A., Espelta, J.M., 2007. Post-fire resprouting ability of 15 non-dominant shrub and tree species in Mediterranean areas of NE Spain. Annals of forest Science, 64: 883-890. DOI: https://doi.org/10.1051/forest:2007070.
Rahmonov, O., 2007. Relacje między roślinnością i glebą w inicjalnej fazie sukcesji na obszarach piaszczystych. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 2506. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 198 pp.
Rahmonov, O., Oleś, W., 2010. Vegetation succession over an area of a medieval ecological disaster. The case study of the Błędów Desert, Poland. Erdkunde, 64 (3): 241-255.
Ratyńska, H., Wojterska, M., Brzeg, A., Kołacz, M., 2010. Multimedialna encyklopedia zbiorowisk roślinnych Polski ver. 1.1. Bydgoszcz-Poznań-Warszawa: Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Instytut Edukacyjnych Tech-nologii Informatycznych.
Rosén, E., 1988. Development and seedling establishment within a Juniperus communis stand on Öland, Sweden. Acta Botanica Neerlandica, 37 (2): 193-201. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1438-8677.1988.tb02128.x.
Sanda, V., Öllerer, K., Burescu, P., 2008. Fitocenozele din România. Bucareşti: Ars Decendi, Universitatea din Bucareşti, 570 pp.
Söderström, L., Hagborg, A., von Kontar, M., Bartholomewbegan, S., Bell, D., Briscoe, L., Brown, E., Cargill, D.C., Costa, D.P., Crandall-Stotler, B.J., Cooper, E.D., Dauphin, G., Engel, J.J., Feldberg, K., Glenny, D., Gradstein, S.R., He, X., Heinrichs, J., Hentschel, J., Ilkiu-Borges, A., Katagiri, T., Konstantinova, N.A., Larraín, J., Long, D.G., Nebel, M., Pócs, T., Puche, F., Reiner-Drehwald, E., Renner, M.A.M., Sassgyarmati, A., Schäfer-Verwimp, A., Segarra Moragues, J.G., Stotler, R.E., Sukkharak, P., Thiers, B.M., Uribe, J., Váňa, J., Villarreal, J.C., Wigginton, M., Zhang, L., Zhu, R.L., 2016. World checklist of hornworts and liverworts. PhytoKeys, 59: 1-828. DOI: https://doi.org/10.3897/phytokeys.59.6261.
Theurillat, J-P., Willner, W., Fernández-González, F., Bültmann, H., Čarni, A., Gigante, D., Mucina, L., Weber, H., 2021. International code of phytosociological nomenclature. 4th edition. Applied Vegetation Science, 24 (1): e12491. DOI: https://doi.org/10.1111/avsc.12491.
Thomas, P.A., el-Barghathi, M., Polwart, A., 2007. Biological flora of the British Isles: Juniperus communis L. Journal of Ecology, 95: 1404-1440. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-2745.2007.01308.x.
Togor, G.C., Petru, B., 2013. Contributions to the knowledge of Juniperus scrubs from Apuseni Mountains, Romania. Analele Universităţii din Oradea, Fascicula Protecţia Mediului, 21: 507-515.
Torzewski, K., Kozienko, A., 2018. Stanowisko Pulsatilla patens (Ranunculaceae) w Warszawie. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica, 25 (2): 282-285.
Torzewski, K., Sosak-Świderska, B., 2018. Zagrożone, chronione i rzadkie rośliny naczyniowe wschodniej części otuliny Kampinoskiego Parku Narodowego. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica, 25 (1): 53-63.
Tüxen, R., Ellenberg, H., 1937. Der systematische und ökologische Gruppenvert. Ein Beitrag zur Begriffsbildung und Methodik der Pflanzensoziologie. Mitteilungen der Floristisch Soziologischen Arbeitsgemeinschaft, 3: 171-84.
Verheyen, K., Adriaenssens, S., Gruwez, R., Michalczyk, M., Ward, L.K., Rosseel, Y., van den Broeck, A., Garcia, D., 2009. Juniperus communis: victim of the combined action of climate warming and nitrogen deposition? Plant Biology (Stuttgart, Germany), 11: 49-59. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1438-8677.2009.00214.x.
Ward, J.H., Jr. 1963. Hierarchical grouping to optimize an objective function. Journal of the American Statistical Association, 58: 236-244. DOI: https://doi.org/10.1080/01621459.1963.10500845.
Ward, L.K., 1982. The conservation of Juniper: longevity and old age. Journal of Applied Ecology, 19: 917-928. DOI: https://doi.org/10.2307/2403293.
Wołkowycki, D., 2010. Dzieje i przeobrażenia doliny górnej i środkowej Narwi. In: A. Obidziński, ed. Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Botaniczne – Zarząd Główny, pp. 268-283.
Wołkowycki, D., Banaszuk, P., 2010. W górę Narwi. Krajobraz i środowisko przyrodnicze jednej z ostatnich dużych rzek Polski o dolinie użytkowanej ekstensywnie. In: A. Obidziński, ed. Z Mazowsza na Polesie i Wileńszczyznę. Zróżnicowanie i ochrona szaty roślinnej pogranicza Europy Środkowej i Północno-Wschodniej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Botaniczne – Zarząd Główny, pp. 253-267.
Wysocki, C., Sikorski, P., 2009. Fitosocjologia stosowana w ochronie i kształtowaniu krajobrazu. Warszawa: Wyda-wnictwo SGGW, 556 pp.
Zaniewski, P.T., Kozub, Ł., Wierzbicka, M., 2020. Intermediate disturbance by off-road vehicles promotes endangered pioneer cryptogam species of acid inland dunes. Tuexenia, 40: 479-497. DOI: https://doi.org/10.14471/2020.40.020.
Zaniewski, P.T., Potoczny, B., Matuszkiewicz, J.M., 2016. Modelowanie trwałości boru chrobotkowego Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 na terenie Parku Narodowego “Bory Tucholskie” z wykorzystaniem metody powtórzonej chronosekwencji. Sylwan, 160 (5): 397-406. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2015148.
Zaniewski, P.T., Zaniewska, E., Kębłowska, A., Kwaśny, Ł., 2022. A century-long change in vegetation of Zdro-jowa Góra interdunal depression, Niepust range, Kampinos National Park (central Poland). Sylwan, 166 (7): 444-461. DOI: https://doi.org/10.26202/sylwan.2022042.
Zarzycki, K., Trzcińska-Tacik, H., Różański, W., Szeląg, Z., Korzeniak, U., 2002. Ecological indicator values of vascular plants of Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 183 pp.
Zielińska, J., 1967. Porosty Puszczy Kampinoskiej. Monographiae Botanicae, 24: 1-129. DOI: https://doi.org/10.5586/mb.1967.003.
Zieliński, J., 2017. Bielany. Przewodnik historyczny. Warszawa-Bielany: Wydawnictwo RM., 437 pp.
Zespół, 1977. Zespół ds. Gospodarki Gruntami i Wykupu Nieruchomości. Dokumentacja wykupu gruntów Wspólnoty wsi Truskaw. Izabelin: Kampinoski Park Narodowy, Msc.